هدفگذاری و چرخ زندگی
چرا هدفگذاری؟
اگر مقاله «چگونه هدفگذاری کنیم» را خوانده باشید، ممکن است این ابهامات برای شما ایجاد شده باشد یا دست‌کم مشابه این سؤالات را از سایر افراد شنیده باشید:
- این مباحث، تئوری است.
- کسی با این مطالب به جایی نرسیده…
- اصلا با این شرایط مگر امکان هدفگذاری وجود دارد؟
واقعیت این است که هدفگذاری لزوما ما را به همان مقصد نمی‌رساند. بله درست متوجه شدید. هیچ تضمینی وجود ندارد که ما به اهدافمان دست یابیم. حتما می‌پرسید پس چرا هدفگذاری کنیم؟ چهار دلیل اصلی وجود دارد:
دلیل اول: پس از هدفگذاری و در مسیر تلاش برای دستیابی به آن، مسلما شما انسان بزرگ‌تر و بهتری خواهید بود؛ حتی اگر هیچ‌وقت به هدف خود نرسید.
دلیل دوم: انسانی که اهل هدفگذاری است، برای بهره‌برداری از فرصت‌های پیش‌آمده در مسیر زندگی، آماده‌تر است؛ بنابراین باز هم ممکن است به هدف مورد نظر دست نیابیم، اما به هدفی بزرگ‌تر یا لااقل متفاوت دست بیابیم. به عنوان مثال، من در مسیر اهدافم وب‌سایت باشگاه رشد را راه‌اندازی کردم و با پیش‌آمدن محدودیت‌ها و البته فرصت‌های جدید پس از کرونا، به مقاصد جدیدی در حوزه آموزش دست یافتم؛ هرچند هیچ هدفی برای آن نداشتم!
دلیل سوم: اگر برای زندگی‌تان اولویت‌بندی نکنید، شخص دیگری این کار را خواهد کرد. همه افراد از صبح تا شامگاه، در حال فعالیت و حرکت در جهت هدفی مشخص هستند؛ تفاوت در این است که آن هدف متعلق به چه کسی است. از آنجا که اشخاص هدفمند، اولویت‌های خود را به‌خوبی مشخص کرده‌اند، کمتر دچار روزمرگی و تلاش کورکورانه می‌شوند و هنگام مواجهه با درخواست سایرین برای اختصاص وقت، انرژی، توجه و پول، آگاهانه منابع خود را مدیریت می‌کنند.
اجازه ندهید سروصدای عقاید دیگران، صدای درون شما را غرق کند.
استیو جابز
دلیل چهارم: ژاپنی‌ها مثلی دارند که می‌گوید ایکیگای خود را بیابید و زندگی شاد و طولانی داشته باشید. «ایکی» یعنی زندگی و «گای» یعنی ارزش‌داشتن و در فرهنگ ژاپنی، ایکیگای نماد هدفمند‌بودن و یکی از اسرار طول عمر و جوان ماندن آنها است. به زبان ساده چرایی و هدف خود را بیابید، آنچه دلیل حرکت و بیداری هر روز شما است. به این ترتیب بازنشستگی هیچ‌وقت برای شما معنا و مفهومی ندارد و هر روز در جهت علایق شخصی خودتان به پیش می‌روید. آیا زندگی از این بهتر هم می‌شود؟
اگر می خواهید درباره ایکیگای مطالب بیشتری بخوانید، به مقاله «اسرار طول عمر ژاپنی ها» مراجعه کنید.
خودآگاهی با رسم چرخ زندگی
احتمالا با سیستم راهبری خودکار هواپیما (اتوپایلوت) آشنا هستید. شیوه کار این سیستم به این نحو است که در هر لحظه موقعیت مکانی هواپیما را با موقعیت مطلوب می‌سنجد و در صورت وجود مغایرت، اصلاحات را اعمال می‌کند تا هواپیما در مسیر صحیح به حرکت ادامه دهد.
به نظر شما اگر خلبان صرفا تمرکز خود را به داشتن سوخت کافی و سرعت بالا معطوف کند چه اشکالی پیش می‌آید؟ اشکالی بزرگ‌تر از اینکه ممکن است پرواز تهران-کیش، سر از مشهد دربیاورد؟! در حالی که شما خود را برای آب‌وهوای معتدل کیش آماده کرده بودید، حالا در معرض سرمای جان‌سوز دی‌ماه مشهد قرار می‌گیرید.
اگر شما بدون توجه به شرایطی که در حال حاضر دارید، به مسیر ادامه دهید ممکن است یک، پنج یا 10 سال بعد، سر از جایی درآوردید که نقطه مطلوب زندگی شما نبوده و صرفا در این مدت، وقت خود را تلف کرده‌اید.
بنابراین یکی از بهترین روش‌ها برای آغاز فرایند هدفگذاری، کسب خودآگاهی نسبت به وضعیت فعلی زندگی‌تان است. به این منظور، به هر حوزه از زندگی‌تان از صفر تا 10 نمره بدهید و چرخ زندگی را مطابق نمونه رسم کنید. با خودتان صادق باشید تا تصویری واقعی از زندگی‌تان به دست آید.
هرچند نمی‌توان مدل مطلوبی را پیشنهاد داد، اما برای تولید ایده جهت هدفگذاری، بهتر است به نکات زیر توجه شود:
- یادتان باشد قرار است چرخ زندگی شبیه چرخ باشد! پس عدم تعادل بیش از حد در حوزه‌های مختلف می‌تواند این هشدار را بدهد که باید منتظر عدم رضایتمندی در آینده باشید. مسیری که در پیش گرفته‌اید تک‌بعدی است یا برخی ابعادتان وجودتان مغفول مانده است.
- چرخ زندگی، عکسی از وضعیت کنونی به شما ارائه می‌دهد. اینکه این عکس با اهدافتان هم‌خوانی نداشته باشد کاملا طبیعی است؛ مثلا هیچ اشکالی ندارد که هدف کسب صد میلیارد تومان در سه سال آتی را دارید، ولی نمره‌ای که به وضعیت مالی خود داده‌اید، دو از 10 بوده است؛ اما اگر این تصویر، با اولویت‌بندی ارزش‌هایتان متضاد باشد نشانه خوبی نیست.
به عنوان مثال فردی را در نظر بگیرید که امور خیریه را به عنوان ارزش اول خود انتخاب کرده، ولی نمره این حوزه از زندگی‌اش دو از 10 باشد. برخلاف اهداف که مربوط به آینده هستند، ارزش‌ها متعلق به اکنون و اینجا هستند. پس نسبت به عدم تطبیق چرخ زندگی با ارزش‌ها حساس باشید.
حوزه‌های زندگی شما ممکن است با آنچه در تصویر قبل ذکر شده، متفاوت باشد. پس به عنوان تمرین، حوزه‌های زندگی را که برای شما اهمیت دارند، نوشته و به آنها امتیاز بدهید. در ضمن نیازی نیست که تعداد عرصه‌های بااهمیت زندگی شما دقیقا هشت عدد باشد.
دیدگاهتان را بنویسید